بسم الله ...

در قرآن کریم سوء ظن و گمان بد بسیار نهی شده به گونه ای که بیان شده بعضی از گمانها، گناه است.

شاید با خودتون بگید گمان بد چرا باید گناه باشه؟ خب دست خودمون نیست یهو فکر نامربوط نسبت به شخصی به ذهنمون میاد.

تا اینجای مسأله درسته، ولی مدیریت این فکر منفی با خود ماست. اینکه آیا ما به این گمان بد اهمیت ندهیم و نگذاریم فکرمون را مشغول کنه، یا اینکه انقدر ذهنمان را درگیر این سوء ظن کنیم و دنبالش را بگیریم، و انقدر تجسس کنیم که گناه های بعدی را در پی داشته باشه. میدونید که تجسس خودش غیبت، تهمت و خیلی چیزای دیگه به همراه میاره.

خداوند متعال در آیه 12 سوره حجرات می فرماید:

(یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ).

«اى کسانى که ایمان آورده‏ اید! از بسیارى از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضى از گمانها گناه است»!

& مختصری از تفاسیری که برای این آیه آمده است:

منظور از این نهى، نهى از ترتیب آثار است. یعنى هر گاه گمان بدى نسبت به مسلمانى در ذهن شما پیدا شد، در عمل کوچکترین اعتنایى به آن نکنید، طرز رفتار خود را دگرگون نسازید و مناسبات خود را با طرف تغییر ندهید.

پرسش:

     ظنّ یا گمان، یک فعل قلبی و خارج از اختیار انسان است؛ انسان بی‌اختیار به مردم بدبین می‌شود. بنابر این چگونه ممکن است کسی را که قادر بر ترک کاری نباشد، به ترک آن کار فرمان دهیم.

پاسخ:

    نهی از ظنّ و گمان بد به سه معنی است:

• 1. نهی از مقدّمات گمان بد. به این معنی کاری را که سبب ایجاد بدبینی می‌شود از آن پرهیز کنید؛
• 2. گمان بد را که در شما ایجاد شده است با توجیهات برطرف نمایید؛
• 3. به گمان بد ترتیب اثر ندهید یعنی در پی آن کسی را متـهم نکنید و از او غیبت نمایید.

نکته:

     از این که فرمودند از بسیاری از گمان‌ها دوری نمایید، یا مقصود این است که تعداد گمان‌های بد به نسبت به گمان‌های خوب، بسیار است یا مقصود این است که گمان‌های بد بدون مقایسه با گمان‌های خوب، بسیار است.

بسم الله ...

« وَ إِنَّ عَلَیْکُمْ لَحَافِظِینَ - کِرَامًا کَاتِبِینَ » ( انفطار/ 10و11 )

« یا ایهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ قُولُوا قَوْلاً سَدیدًا » (احزاب/70)

هیچ حواسمان نیست که تمام کارهای ما توسط کاتبین الهی ثبت می شود.

گاهی اوقات نسنجیده حرفی می زنیم که عواقب خوبی ندارد، هر چند خیلی زود از گفتنش پشیمان می شویم. ولی دیگر کار از کار گذشته و آنچه نباید بشود، اتفاق افتاده. ای کاش می توانستیم بیشتر مراقب سخن گفتنمان باشیم. چه بسا سخن نسنجیده ی ما، دل یک نفر را بشکند، و اوقات یک نفر را تلخ کند.

گاهی اوقات حرفهایی می زنیم که گفتنش ضرورتی ندارند، سخنان لغو و بیهوده ای که جز اتلاف وقت فایده ی دیگری برای ما ندارد.

زبان آلوده چه ها که نمی کند! چرا زبانی که میشود با آن ذکر گفت، یاد خدا کرد، دلی را شاد کرد، لبخندی بر لبی نهاد، را به سخنان بیهوده آلوده کنیم!

ای کاش به سخن قرآن و معصومین علیهم السلام توجه می کردیم و قبل از اینکه حرفی از دهانمان بیرون بیاید، کمی به آن فکر می کردیم.

بسم الله ...

اگر قصد تعریف و تمجید از شخصی را دارید به موارد زیر دقت کنید؛

1. تعریفی که می کنید واقعیت داشته باشد و کذب نباشد، وگرنه شما #دروغگو می شوید.

2. تعریف و تمجیدی که می کنید را خودتان قبول داشته باشید، و اینطور نباشد که فقط برای خوشحال کردن دیگری و چاپلوسی از او تعریف کنید، وگرنه شما #ریاکار می شوید.

3. از هر کسی به اندازه ی ظرفیت و شخصیت او تعریف کنید، نه بیشتر. زیرا اگر بیش از حد اعتدال از او تعریف کنید ممکن است او دچار عُجب و غرور شود، که این #خودپسندی عواقب بدی در پیش دارد.

4. مراقب باشید تعریف و تمجید شما از دیگری، #حسادت بقیه را برانگیخته نکند. 

امام علی علیه السلام در حکمت 462 نهج البلاغه می فرمایند:

ربَّ مَفتونٍ بِحُسنِ القَولِ فیه.

« بسیارند کسانی که به سبب تعریف و تمجید دیگران فریب می خورند. »

در شرح این حکمت در کتاب پیام امام امیرالمؤمنین علیه السلام میخوانیم:

شکی نیست که باید نیکوکاران را به سبب کار نیکی که انجام می دهند مورد تشویق و تقدیر قرار داد، ولی این کار نباید از حد اعتدال بیرون رود. مدح و ثنای زیاد ممکن است باعث غرور و غفلت و خودبرتربینی شود.

منظور امام (ع) از واژه #مفتون ، شخص فریب خورده است. یعنی کسی که فریب تعریف و تمجیدها را می خورد و از راه راست منحرف می شود.
بنابراین باید مراقب بود که تعریف و تمجید بیجای اطرافیان سبب توقف انسان در مسیر تکامل نشود. و از طرفی باید در مدح و ثنای دیگران اعتدال را رعایت کرد، و افراد کم ظرفیت و پر ظرفیت را به تناسب حالشان مورد مدح و تشویق قرار داد.

بسم الله...

سلام

جلسه ی توجیهی پیش دبستانی دخترم بود، گفتند ما به خیریه ها کمک می کنیم، میتونید ماهانه مبلغی را مشخص کنید و پرداخت کنید برای خیریه. شروع به نام نویسی کردند و گفتند حداقل مبلغ 5 هزار تومن است که با ثبت نام شما متعهد میشوید هر ماه این مبلغ را به خیریه پرداخت کنید.

خانمها یکی یکی اسمشان را میگفتند تا ثبت شود، به من که رسید گفتم اجازه بدید با همسرم مشورت کنم اگر اجازه دادند حتما در این امر خیر شرکت میکنم. خانمی در جمع خطاب به من گفت: خانم مگه ماهی پنج هزار تومن چقدره که در پرداختش تأمل میکنی؟ گفتم هر چقدر هم که کم باشه، بدون هماهنگی با همسرم کاری نمیکنم.

لابد پیش خودتون میگید به امر خیر که رسید یادش افتاد باید از همسرش اجازه بگیره. نه! اصلا اینطور نیست. از ابتدای زندگی مشترکمون خودم را مقیّد به این مسأله دونستم که برای چنین اموری خصوصا مالی، اول با ایشون مشورت کنم، چون منبع درآمد خانه همسرم است، تکیه گاهم در زندگی ایشونه. نه تنها در امور مادی که حتی در اموری مثل بیرون رفتن از منزل هم همیشه اجازه ی ایشون برام مهم بوده، در این هفت سال زندگی مشترک حتی یک بار هم نشده که بدون اجازه ی همسرم از منزل بیرون برم. حتی مواقعی بوده که خیلی دوست داشتم جایی برم ولی چون ایشون راضی نبوده پا روی دلم گذاشتم و نرفتم.

شاید عده ای بگن با این کار فقط همسرت را پررو میکنی، ولی من در این هفت سال ندیدم همسرم از اطاعت کردنهای من سوء استفاده کنه و پررو بشه. اتفاقا همیشه این ویژگی من را تحسین میکنه. اسلام هم تاکید زیادی روی اطاعت زن از شوهر داره نمیدونم چرا بعضی از خانمهای امروزی به بهانه ی روشنفکری و مدرن شدن تلاش میکنند این حکم اسلام را کمرنگ کنند. باور کنید با اطاعت از همسر، شخصیت شما کوچیک نمیشه. اتفاقا آرامشی که این موضوع در زندگی حکمفرما میکنه اصلا قابل وصف نیست. وقتی برای امور مختلف زندگی با همسرتون مشورت کنید، و ایشون ببینه شما چقدر بهش احترام میگذارید، بیشتر و بیشتر عاشق شما میشه و تمام تلاشش را برای رضایت و راحتی شما در زندگی به کار میبره.

زندگی مشترک با این با هم بودنها و در کنار هم بودنهاست که معنا پیدا میکنه، وگرنه اگر قرار بود هر کسی بر طبق میل شخصی خودش رفتار کنه دیگه سنگ روی سنگ بند نمیشد. یک علت افزایش آمار طلاق، و حتی طلاق های عاطفی که به ظاهر زن و شوهر کنار هم زیر یک سقف زندگی می کنند ولی هیچ محبتی بینشون نیست، همین دور شدن از اصول مهم زندگی مشترک است.

بسم الله...

35 هزار تومن ویزیت دکتر پرداخت کردیم و بعد از کلی معطلی ساعت 12:30 شب نوبت ما شد. دکتر آزمایش نوشت.

سه روز بعد جواب آزمایش را که بردیم منشی گفت نوبت گرفتید؟ گفتم نه. مگه برای جواب آزمایش هم باید نوبت میگرفتیم؟ گفت بله.

به منشی اعتراض کردم که از نظر قانونی نباید برای جواب آزمایش حق ویزیت مجدد دریافت بشه. منشی گفت تا حق ویزیت مجدد را پرداخت نکنید اجازه ندارید وارد اتاق دکتر بشید. نهایتا اگر قادر به پرداخت حق ویزیت نیستید چند ساعتی بشینید منتظر باشید تا من با خانم دکتر صحبت کنم ببینم جواب آزمایش شما رو میبینه! در هر صورت چون ویزیت مجدد را پرداخت نمیکنید نمیتونید خودتون برید داخل مطب.

یاد بعضی از مسؤولین رده بالای دولت افتادم که از چیزی که حق قانونی مردم است، محرومشان می کنند، منتی هم بر سرشان می گذارند.

بسم الله

حکمت_293

* مصاحبت احمق


« لا تَصْحَبِ الْمَائِقَ فَإِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعْلَهُ وَ یَوَدُّ أَنْ تَکُونَ مِثْلَهُ »

ترجمه:

با احمق معاشرت مکن، که کارهای احمقانه ی خود را برای تو زیبا جلوه می دهد، و دوست دارد تو هم مثل او باشی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

& مائق : کسی که حماقت شدید دارد. چنین کسی از کارهای احمقانه خود لذت میبرد و سعی می کند آن را زینت دهد، و جالب معرفی کند و اصرار دارد دیگران هم مانند او باشند.

از آنجا که در انسان چیزی به نام روحیه محاکات نهفته شده که می خواهد خود را شبیه دیگران کند، چه بسا همنشینی با احمق تأثیر خود را بگذارد و به تدریج به سوی او گرایش پیدا کند، به خصوص اگر او کارهای احمقانه خود را تبلیغ و تزیین کند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برگرفته از کتاب پیام امام امیر المؤمنین علیه السلام، تألیف آیة الله العظمی مکارم شیرازی و همکاران، ج 14

بسم الله

حکمت 365 نهج البلاغه:

الفِکرُ مِرآةٌ صافیةٌ، و الإعتبارُ مُنذرٌ ناصحٌ ...

فکر، آینه ی شفاف و درخشنده ای است و حوادث عبرت انگیز، بیم دهنده و نصیحت کننده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

هنگامی که انسان فکر آماده ای داشته باشد، به هر چیز بنگرد درس عبرتی از آن می آموزد.

در حدیثی از امیر مؤمنان علیه السلام می خوانیم: « إذا قدَّمتَ الفکر فی أفعالک حَسُنَت عواقبُک فی کلِّ أمرٍ » ؛ اگر کارهای خود را با فکر آغاز کنی، پایان تمام کارهای تو خوب خواهد بود.

هنگامی که از یک سو از آینه ی شفاف فکر استفاده گردد، و از سوی دیگر از حوادث تاریخی و عبرت آموز، پند گرفته شود به یقین انسان می تواند در صراط مستقیم به سوی مقصد الهی پیش رود.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

برگرفته از کتاب پیام امام امیر المؤمنین علیه السلام، تألیف آیة الله العظمی مکارم شیرازی و همکاران، ج15